International Materials & Design Network Meeting

Tijdens Salone del Mobile organiseerde Het Nieuwe Instituut op 6 april 2017 voor de tweede keer een expertmeeting voor het Internationale Materialen & Design Netwerk. Dit netwerk werd op initiatief van Het Nieuwe Instituut in 2016 opgericht met als doel kennisuitwisseling en ideevorming op het gebied van innovatie in materialen, design en duurzaamheid te stimuleren. De samenstelling van het netwerk is divers - professionals vanuit wetenschap, design, onderwijs en intermediaire organisaties - en is mede gericht op het ontwikkelen van internationale uitwisseling en samenwerkingsverbanden.

Tijdens de introductie van de bijeenkomst blikt Christine Vroom (Het Nieuwe Instituut) terug op een aantal internationale samenwerkingen, die zijn voortgekomen uit de expertmeeting van 2016; de Materials Farm met Materfad, materials centre in Barcelona, de samenwerking met de materialenbibliotheek in Vitra Design Museum in Weil am Rhein, waar ook een deel van de New Material Award genomineerden te zien is, de gezamenlijke subsidieaanvraag met 4 landen (zie hieronder) en Material Dialogue in samenwerking met Happy Materials tijdens Designblok in Praag.

Het netwerk werd voor de tweede editie uitgenodigd in Palazzo Clerici, waar dit jaar voor de eerste keer het werk van New Material Award genomineerden werd gepresenteerd (editie 2016). De expertmeeting stond in het teken van een aantal nieuwe samenwerkingen, recente ontwikkelingen en projecten aan de hand van een gesprek en verschillende presentaties, onder andere door Laura Clèries (Elisava Research), Sascha Peters (Haute Innovation), Diana Scherer (Kunstenaar en New Material Fellow), Lucie Havlova (Happy Materials), Stefano Parisi (PhD at Politecnico di Milano) en Christine Vroom (Het Nieuwe Instituut).

Dwarsdoorsnede op gebied van materiaalinnovatie en duurzaamheid

De presentaties gaven een dwarsdoorsnede van actuele ontwikkelingen en urgente vraagstellingen op gebied van materiaalinnovatie en duurzaamheid, alsmede nieuwe samenwerkingsverbanden en initiatieven. Zo vertelde Lucie Havlova over een mogelijke internationale New Material Award editie, waarvoor het initiatief genomen is in samenwerking met Het Nieuwe Instituut, Materfad en MatériO Paris. Ten behoeve hiervan is een aanvraag voor een Europese subsidie ingediend, met als doel de kennis, die NMA op dit gebied genereert, te delen met academies in masterclasses en een internationaal open platform. Hierin kunnen casestudies aan bod komen op het gebied van lokale productie, hergebruik van afval en agrarische productie, op de natuur geïnspireerde oplossingen, verlenging van levensduur van producten, oplossingen voor sociale problematiek, nieuwe technologie, hernieuwbare bronnen, schone energie en het zuiveren van verontreinigde lucht, water en grond. De vier samenwerkende organisaties delen een interesse in het cross-disciplinaire veld van materiaalinnovatie en zien het belang van de award door deze in te zetten als aanjager van duurzame en innovatieve ontwerpen, die bijdragen aan een betere wereld.

Diana Scherer is daarvan een goed voorbeeld. Zij won in 2016 de New Material Fellow naar aanleiding van haar onderzoek Interwoven, waarmee zij plantenwortels weet te manipuleren tot een textielachtig materiaal. Zij wordt gedurende zes maanden begeleid bij haar vervolgonderzoek in een fellowship bij Het Nieuwe Instituut, door het bieden van netwerk, platform en advies. Scherer vertelde in haar presentatie onder andere over de samenwerking met de Radboud universiteit en de positieve impact die het experimenteren vanuit de ontwerppraktijk heeft op wetenschappelijk onderzoek. Haar onderzoeksproject is één van de sprekende voorbeelden van de New Material Award, waarin de dialoog tussen ontwerpers en wetenschappers zichtbaar wordt en het belang van experiment als generator voor nieuwe ideeën.

Belang van materialen en hun impact op de toekomst

Valérie Bergeron van Materfad, materials centre, introduceerde Laura Clèries, hoofd research in Elisava University of Barcelona, die een presentatie gaf over hun nieuwe samenwerking in een Master "Design through New Materials". Hierin willen zij een innovatieve manier van leren in design introduceren, waarbij dieper ingegaan zal worden op materiaalonderzoek, op een schaal van atomen tot toekomstscenario's, in international teams. Laura sloot af met een statement: "We zijn overtuigd van het grote belang van materialen en hun impact op de toekomst".

Duurzaamheid blijft een belangrijk onderwerp van gesprek. Sascha Peters van Haute Innovation constateert vanuit zijn werkpraktijk verschillende ontwikkelingen op gebied van materiaalinnovatie, van smart materials tot 4D-printing, waarbij hij als belangrijkste ontwikkeling de enorm toegenomen vraag naar duurzame materialen noemt. In de laatste vijf jaar ontving Haute Innovation steeds meer aanvragen van bedrijven om te helpen met het verminderen van milieueffecten van hun productie. Ook bij jonge ontwerpers in Duitsland manifesteert deze ontwikkeling zich steeds sterker, zoals zichtbaar wordt in het werken met bio-based materialen van zeegras (zostera), zalmleer, koffie, melk proteinen en biomaterialen zoals mycelium.
Elodie Ternaux van MatériO (Paris) merkte op dat de term 'duurzame materialen' aan herziening toe is, omdat niet het materiaal zelf, maar ons gebruik ervan (in de gehele lifecycle, van productie tot gebruik tot afval of hergebruik) de impact op het milieu bepaalt. Het gesprek daarover zou nog meer gevoerd moeten worden en zou veel kunnen opleveren ten aanzien van de vermindering van impact op het milieu.

Materiaalinnovatie als redmiddel tegen klimaatverandering

Bij de afronding van de discussie sluit Christine Vroom van Het Nieuwe Instituut hierop aan door de materialen en duurzaamheid in het kader van de Global Goals for Sustainable Development te plaatsen en het Klimaat Akkoord van Parijs, waarmee op internationaal niveau een ambitieuze agenda is gesteld, die de urgentie van de problematiek wereldwijd onderstreept. De nabije horizon van 2030 van deze agenda noopt tot ingrijpende veranderingen op vele niveaus, zoals terugkomt in regionale ontwikkelingsagenda's, en concrete locale doelstellingen. Ook materiaalgebruik en innovatief ontwerp zijn belangrijke factoren in verduurzaming en het tegengaan van klimaatverandering. Zoals in voorgaande discussie werd voorgesteld is het denken over een brede 'materialen agenda' op dit terrein een idee dat we in een volgende sessie nader kunnen uitwerken.

Ontwerpers en kunstenaars leveren al geruime tijd een bijdrage aan dit lopende gesprek en vormen de verbindende schakel tussen wetenschap en experiment. Bovendien inspireert hun innovatieve benadering en ontwerp, en bieden deze zicht op nieuwe mogelijkheden om de milieu impact te reduceren. Dit varieert van recycling, upcycling, afval als 'nieuw' materiaal, lokaal produceren, biodesign tot het schetsen van een toekomst die onze verbeelding soms nog te boven gaat. Dit zijn werken van ontwerpers, architecten en kunstenaars die hoop geven op een duurzamere toekomst en die aanzettten tot nadenken over duurzamer beleid, van organisaties, industrie en politiek bestuur.

Bij de expertmeeting waren aanwezig: